Sanders, T. (2001). Structuursignalen in informerende teksten. Tijdschrift voor Taalbeheersing, 23 (1), 1-21.

Sanders, T.

2001

Sanders, T. (2001). Structuursignalen in informerende teksten. Tijdschrift voor Taalbeheersing, 23 (1), 1-21.

2

Dit artikel gaat over het spanningsveld tussen communicatie-adviezen en ontwerprichtlijn enenerzijds, en fundamenteel onderzoek naar schriftelijke communicatie anderzijds; meer specifiek gaat het over de relatie tussen leesonderzoek en tekstadviezen. Het spitst zich toe op de rol van explicitering van de tekststructuur in informerende teksten, en met name op relationele structuursignalen,die de coherentierelaties tussen de tekstdelen expliciet maken (connectieven en signaalwoorden of -zinnen). Daarover worden veel adviezen gegeven, zonder dat die duidelijk gefundeerd zijn. Een literatuuroverzicht en een bespreking van twee experimenten laten zien dat het theoretisch plausibel is dat signalen helpen bij het lezen, omdat ze de lezer instrueren bij de constructie van coherentie. Bovendien kunnen dergelijke signalen, met name wanneer positief causale relaties worden geëxpliciteerd, leiden tot snellere verwerking van tekstuele informatie, zonder dat dit ten koste gaat van tekstbegrip. Verder onderzoek wordt besproken, alsmede de bruikbaarheid van dergelijk leesonderzoek als fundament voor schrijfadviezen over begrijpelijkheid.

Uit dit experiment blijkt dat lezers minder tijd nodig hebben om een tekstdeel te begrijpen wanneer ze een signaalzin hebben gelezen die informatie geeft over de betekenis van de relatie tussen dat tekstdeel en de direct voorafgaande tekst. Dat betekent dat het lezers minder cognitieve energie kost om een representatie van de informatie te maken.

68

24